NGUYÊN NHÂN ĐAU KHỚP GỐI

Đau đầu gối là một tình trạng phổ biến ảnh hưởng đến mọi người ở mọi lứa tuổi với nhiều nguyên nhân khác nhau. Hiểu về nguyên nhân dẫn đến đau đầu gối giúp tìm được phương pháp điều trị, giảm các triệu chứng, và giúp khớp linh động trở lại.

Khớp đầu gối nối đùi và phần chân dưới, cho phép chân gập lại và chịu trọng lượng của cơ thể. Khớp đầu gối là khớp bản lề cho phép uốn cong và mở rộng cũng như xoay nhẹ bên trong và bên ngoài. Các cử động như đi, chạy, bò, nhảy và xoay người luôn cần có sự hỗ trợ khớp đầu gối. Cấu tạo của khớp gối bao gồm: xương, sụn, cơ, dây chằng và gân. Bất cứ thành phần nào bị tổn thương hay bị rối loạn đều dẫn đến đau khớp gối. Bài viết này sẽ chỉ ra một số nguyên nhân thường gặp dẫn đến đau khớp gối, được chia làm 5 nhóm: chấn thương, nhiễm khuẩn, chuyển hóa, thoái hóa và rối loạn mô liên kết.

1. Chấn thương là nguyên nhân gây đau khớp gối

Tổ chức Viêm khớp xếp loại khớp gối là một trong những khớp dễ bị tổn thương nhất. Cấu trúc tổng quát và các phần cấu tạo của khớp gối làm tăng nguy cơ gặp một số chấn thương, dẫn đến khớp gối bị đau và suy giảm các chức năng.

Các chấn thương liên quan đến dây chằng, gân

Các chấn thương đầu gối thường gặp do rách một trong 3 dây chằng chính của khớp gối: 

Dây chằng chéo trước (ACL): Chuyển động xoắn hoặc thay đổi hướng đột ngột có thể làm tổn thương dây chằng chéo trước

Dây chằng bên chày (MCL): Nếu có tác động trực tiếp vào vùng này, như tai nạn ô tô hay đá bóng, dây chằng chéo sau sẽ bị tổn thương.

Dây chằng chéo sau (PCL): Có thể bị tổn thương nếu một lực tác động trực tiếp vào đầu gối

Hình 1:  Cấu tạo khớp gối

Chấn thương dây chằng chủ yếu gặp ở các vận động viên, và thường phải phẫu thuật.

Chấn thương đầu gối cũng có thể do chấn thương khi làm việc quá sức hoặc quá căng gân. Tham gia vào các hoạt động liên quan đến gân có thể gây chấn thương gân, chẳng hạn như chạy, nhảy và nâng vật nặng. Viêm gân có thể làm đau đầu gối.

Viêm gân bánh chè là thuật ngữ mô tả sự kích ứng và viêm của gân bánh chè ở đầu gối. Gân bị đứt nghiêm trọng cần được phẫu thuật. Các trường hợp ít nghiêm trọng hơn có thể được điều trị bằng nẹp cố định giữ đầu gối ở một vị trí cố định trong quá trình lành vết thương.

Viêm bao hoạt dịch khớp gối

Một chấn thương làm viêm bao hoạt dịch. Bao hoạt dịch là những túi nhỏ chứa đầy chất lỏng đệm bên ngoài khớp gối và làm cho gân, dây chằng có thể dễ dàng lướt qua các khớp.

Một cú va chạm bất ngờ vào phía trước đầu gối có thể làm tổn thương bao hoạt dịch. Ngoài ra, tổn thương có thể xảy ra nếu bạn sử dụng khớp gối nhiều mà không được bảo vệ. Viêm bao hoạt dịch có thể biểu hiện sưng, nóng, đau và cứng khớp gối.

Hình 2: Viêm bao hạch dịch khớp gối

Gãy xương

Chấn thương do ngã hoặc va chạm có thể gây ra gãy xương ở đầu gối. Cấu tạo đầu gối có xương bánh chè, có thể bị gãy.

Hình 3: Gãy xương bánh chè

Những người bị loãng xương hoặc các rối loạn thoái hóa khác làm suy yếu xương dễ bị gãy xương ở đầu gối, thậm chí chỉ cần bước sai cách. Gãy xương nghiêm trọng cần can thiệp phẫu thuật, nhưng ở một số trường hợp chỉ cần vật lý trị liệu.

Trật khớp

Một số chấn thương có thể khiến xương bánh chè di chuyển ra khỏi vị trí, gọi là trật khớp xương bánh chè. Thông thường, bác sĩ có thể thay thế xương bánh chè mà không có vấn đề. X-quang có thể xác định các rạn nứt ở vị trí này. Người bệnh có thể phải sử dụng nẹp để cho phép các mô mềm xung quanh xương bánh chè được chữa lành và hồi phục.

Trật khớp đầu gối là một chấn thương hiếm gặp nhưng nguy hiểm và khác với xương bánh chè bị trật khớp. Để gây ra chấn thương này, người bị thường phải chịu một lực tác động cực kỳ mạnh. Mặc dù có thể nắn chỉnh, trật khớp gối rất đau đớn. Trật khớp đầu gối cũng dẫn đến làm tổn thương mạch máu và dây thần kinh quanh đầu gối, có nguy cơ đe dọa chi và đe dọa tính mạng, cần được điều trị cấp cứu.

Hình 4: Trật khớp đầu gối

2. Thoái hóa khớp

Thoái hóa khớp là tình trạng thoái hóa ở sụn và các mô xung quanh đầu gối. Nó có thể gây đau, cứng và suy giảm chức năng khớp.

Tình trạng thoái hóa xảy ra là kết quả của quá trình lão hóa, xảy ở nam giới khoảng 10% và 13 % ở phụ nữ trên 60 tuổi ở Hoa Kỳ.

Mặc dù không có cách chữa trị căn bệnh thoái hóa này, mọi người có thể kiểm soát các triệu chứng bằng các bài tập nhẹ nhàng và thuốc giảm đau.

3. Rối loạn mô liên kết (bệnh tự miễn)

Viêm khớp dạng thấp có thể là một nguyên nhân gây đau đầu gối. Viêm khớp dạng thấp (RA) là một rối loạn tự miễn, gây viêm ảnh hưởng đến khớp. Hệ thống miễn dịch tấn công các mô khớp thay vì các yếu tố có hại trong cơ thể.

Không giống như thoái hóa khớp, viêm khớp dạng thấp và các rối loạn mô liên kết khác ảnh hưởng đến niêm mạc khớp. Kết quả là sưng đau ở khớp gối. Nếu người bệnh không được điều trị, RA có thể dẫn đến xói mòn xương và thậm chí biến dạng khớp.

 4. Các bệnh chuyển hóa

Nguyên nhân chuyển hóa của đau đầu gối thường xảy ra cùng với một bệnh ảnh hưởng đến một số bộ phận của cơ thể, có thể kể đến bệnh gout và giả gout.

Sự tích tụ các tinh thể axit uric trong khớp có thể gây ra bệnh gout, một trong những bệnh về chuyển hóa phổ biến nhất có thể ảnh hưởng đến đầu gối. Gout là một dạng viêm khớp, và gây đau đớn. Nó gây sưng và viêm ở đầu gối và có thể làm giảm phạm vi chuyển động trong khu vực.

Pseudogout hay giả gout là một tình trạng tương tự. Mọi người thường nhầm lẫn điều này với bệnh gút, và nó làm cho các tinh thể canxi pyrophosphate phát triển trong dịch khớp, dẫn đến sưng ở đầu gối.

5. Nhiễm trùng

Viêm mô tế bào là một bệnh nhiễm trùng da do vi khuẩn rất nghiêm trọng có thể ảnh hưởng đến đầu gối và khu vực xung quanh.

Hình 6: Viêm khớp do nhiễm trùng

Nhiễm trùng thậm chí có thể xảy ra khi bị trầy xước trên đầu gối nếu người bị thương không được điều trị viêm mô tế bào. Các triệu chứng thường bao gồm đỏ ở vùng bị nhiễm trùng và da cảm thấy nóng và cực kỳ mềm khi chạm vào.

Hãy chú ý đến bất kỳ vết trầy xước hoặc vết bầm tím nào, đặc biệt là nếu chúng khó lành. Viêm khớp do nhiễm trùng xảy ra ở khớp gối, gây sưng, đau, đỏ, thậm chí có sốt.

Chăm sóc và điều trị viêm khớp nhiễm trùng bằng cách dùng kháng sinh, và các dấu hiệu và triệu chứng thường biến mất trong vài ngày điều trị. Tuy nhiên, nếu khớp nhiễm trùng không bị điều trị có thể dẫn đến tổn thương vĩnh viễn cho sụn khớp gối, và lan sang các khu vực khác của cơ thể, bao gồm các hạch bạch huyết và máu, có thể đe dọa tính mạng nếu có sự chậm trễ trong điều trị.

Khớp gối là một trong các khớp quan trọng của cơ thể, chịu toàn bộ trọng lượng của cơ thể dồn lên. Những tổn thương lên khớp gối đều dẫn đến ảnh hưởng trong việc di chuyển, vận động hàng ngày. Hy vọng bài viết này cung cấp cho bạn một số thông tin về các nguyên nhân dẫn tới đau khớp gối, và giúp bạn đề phòng cũng như chủ động trong việc tham vấn ý kiến bác sĩ về tình trạng của mình.